Szlaki turystyczne

Szlak nr 3 Gorzów Wlkp. - Zawarcie - Ciecierzyce - Borek - Brzozowiec - Glinik - Orzelec - Bolemin - Płonica - Koszęcin - Niwica - Zawarcie - Gorzów Wlkp. Długość 51,4 km.

Szlak zielony prowadzi głównie nadwarciańskimi wałami przeciwpowodziowymi rzeki Warty i poprzez Kotlinę Gorzowską. Bardzo długi z możliwością podzielenia trasy na dwie części (27,0 km i 24,8 km). Koniec lub początek w Deszcznie PKP.

Wycieczkę rozpoczynamy tradycyjnie pod dworcem PKP w Gorzowie Wlkp. (0,0 km) obok pomnika kolejarzy pionierów ufundowany w 1985 roku przez załogę PKP w Gorzowie Wlkp. Kierujemy się ul. Składową mijając po prawej zabytkową, stuletnią, trzykondygnacyjną, ośmioboczną wieżę ciśnień. Ostatnia drewniana kondygnacja nakryta jest dachem wielopłaszczyznowym.

Przejeżdżamy mostek na Kłodawce (opodal jej ujścia do Warty), potem skręcamy w prawo pod wiaduktem kolejowym (0,3 km) i zaraz w lewo. Mijamy odnowiony budynek magazynowy Maxa Bahra i wjeżdżamy na dumę miasta – piękną promenadę nadwarciańską. Doprowadza ona do mostu na Warcie. Przejeżdżamy przezeń i docieramy do 200-letniego spichlerza – Muzeum Warty (1,0 km) z gigantycznym kołem zamachowym przed wejściem.

Czynne:
wtorek - czwartek w godz. 9.oo-16.oo,
piątek 9.oo-17.oo,
niedziela 10.oo-17.oo.
Wstęp:
7,00 zł bilet normalny,
4,00 zł bilet normalny "Karta Dużej Rodziny"
4,00 zł bilet ulgowy.
Telefon: (095) 722 54 68.

Po zwiedzeniu powracamy przejściami dla pieszych do mostu na Warcie i jadąc wzdłuż rzeki na wschód docieramy do budynku „Czerwonego Spichlerza” (opis trasa zwiedzania nr 3) u zbiegu ul. Grobla i ul. Wał Okrężny wysadzonej czerwoną odmianą kasztanowca. Mijamy po prawej budynek Oddziału PTTK Ziemi Gorzowskiej w Gorzowie Wlkp. by wkrótce stanąć przed eklektycznym pałacykiem wybudowanym w 1876 roku przez Hermana Pauckscha (2,0 km) - obecnie mieści się tu Grodzki Dom Kultury.

Pałac otoczony jest parkiem ozdobnym (platany, dęby, klony, jesiony i lipy) z fontanną zwieńczoną postaciami bawiących się dzieci. Kontynuujemy jazdę wałem przeciwpowodziowym pod nowym mostem na Warcie, mijamy dawny port barek rzecznych (obecnie stocznia remontowa) i wkrótce docieramy do mostu (3,3 km) na Kanale Ulgi. Przekraczamy go i zaraz skręcamy w lewo w kierunku wału. Po lewej rozpościera się obszerniejsza panorama Gorzowa Wlkp. z charakterystycznymi akcentami : klinkierowa wieżą kościoła Chrystusa Króla i neoromańskiego Świętego Krzyża, kominów Elektrociepłowni i maszt stacji nadawczo-odbiorczej na ul. Podmiejskiej.

Mijamy po prawej (6,8 km) zabudowania stacji uzdatniania wody. Jedziemy wałem, porośniętym przez stare wierzby. Nadają one szczególnego uroku otoczeniu, wśród którego, rej wodzą sroki i kawki. Po drugiej stronie rzeki widoczne domostwa wraz z kościołem w Czechowie (8,0 km). Nieco dalej przed skrzyżowaniem (13,8 km) widoczna jest na drugim brzegu wieża widokowa w Santoku.

Na skrzyżowaniu rozpoczyna się szlak czarny biegnący na północ do przeprawy promowej w Santoku. My kontynuujemy przejazd wałem, by opuścić go we wsi Borek. Przy barokowym kościele z XVIII wieku (16,3 km) z umieszczonym w wieży dzwonem z końca XVI wieku i ciągle sprawnym zegarem wjeżdżamy na asfalt. Pół kilometra za wsią naprzeciw leśnictwa jest zagospodarowane miejsce wypoczynku, a nieco dalej boisko piłkarskie KS „Korona”.

Wjeżdżamy w las gdzie po lewej stoją zrujnowane domki dawnego ośrodka ZSMP. Przy skrzyżowaniu ulic (18,5 km) opuszczamy las i prosto wśród pól docieramy do centrum wsi Brzozowiec. Skręt w prawo i obok kościoła w lewo (20,7 km) gdzie przekraczamy drogę międzynarodową nr 3. Polną drogą kontynuujemy jazdę w stronę lasu, mijamy skrzyżowanie dróg polnych ( w lewo bez znaków 200 m stacja kolejowa), przejazd kolejowy i wkraczamy w las, którym docieramy do drogi asfaltowej w Gliniku (24,6 km).

• Jeśli chcemy podzielić naszą wycieczkę na dwie części to tu należy skręcić w prawo by poprzez Maszewo dotrzeć do odległej o 2,9 km stacji PKP w Deszcznie. Skręcając w lewo dojedziemy po dwóch kilometrach do niestrzeżonego , „dzikiego” kąpieliska nad jeziorem Glinik.

My jedziemy prosto w stronę kościoła (24,9 km) w centrum wsi. Dwieście metrów dalej nadleśnictwo ustawiło ciekawe tablice edukacyjne - „Nisze pokarmowe ptaków” i „Leśny Budzik”. Poprzez las docieramy obok przystanku MZK do Orzelca (27,4 km) gdzie rośnie rozłożysty dąb. Kontynuujemy jazdę asfaltem przez Bolemin do skrzyżowania z drogą nr 22 , przekraczamy ją i przed przejazdem kolejowym stajemy (32,4 km) obok kościoła szachulcowego (obecnie otynkowanego) z końca XVIII wieku, czyli z okresu zasiedlenia wsi.

Docieramy do skrzyżowania w Płonicy (33,5 km) gdzie znajduje się sklep, przystanek PKS i kolejny pomnikowy okaz dębu. Opuszczamy drogę asfaltową i kierując się drogą polną dojeżdżamy do wału (35,6 km) gdzie po skręcie w prawo ponownie podziwiamy rozlewiska Warty, malownicze wierzby, dęby i topole. Kontynuujemy jazdę wałem, mijamy stację pomp i zaraz potem obok samotnego gospodarstwa (39,5 km) docieramy do grupy kilkunastu dębów. Węzeł szlaków rowerowych.

Początek rowerowego szlaku żółtego wiodącego przez Karnin, Deszczno do Borka. Kolejna stacja pomp w Niwicy (42,0 km), grupa olszyn szarych (42,6 km). Zbliżamy się do Gorzowa Wlkp. podziwiając z wału jego panoramę z dominującymi nad miastem żółtymi budynkami dawnej jednostki wojskowej. Dojeżdżamy do drogi asfaltowej (45,3 km), którą skręcamy w lewo przez kanał Ulgi do przejazdu kolejowego przed mostem kolejowym. Dalej prosto do mostu na kanale Ulgi (46,2 km) gdzie pętla szlaku zielonego się zamyka. Dojazd do centrum Gorzowa Wlkp (47,6 km) w lewo ul. Groblą.

Szlak nr 10. Borek - Deszczno - Karnin - Łagodzin - Ulim - Niwica wał. Długość 18,9 km.

Szlak oznakowany w kolorze żółtym. Łatwy technicznie pozwala poznać Deszczno i umożliwia dojazd do kąpielisk nad jeziorem Glinik i w Karninie. Pozwala na indywidualny wariant wycieczki Santok (przeprawa promowa) - rez. „Santockie zakole” - Borek - Deszczno PKP.

Sprzed kościoła (0,0 km) w Borku (opis wsi szlak nr 3) jedziemy do drogi asfaltowej, którą przekraczamy i drogą leśną w prawo jedziemy przez sosnowy las. Mijamy kolejne skrzyżowania leśnych dróg (1,4 km i 2,3 km) po czym opuszczamy las (3,4km) i aleją drzew liściastych docieramy do skrzyżowania (4,2 km) gdzie skręcamy w lewo. Kolejna aleja doprowadza nas do początku ciągu pieszo-jezdnego (6,2 km) w Deszcznie, którym skręcamy w prawo.

Deszczno jest jedną z najstarszych osad w pradolinie Toruńsko-Eberswaldzkiej zasiedlona już w epoce brązu (1800-1700 p.n.e.) przez ludność kultury unietyckiej. Fakt zasiedlenia wówczas terenu Deszczna potwierdza znalezisko dwu skarbów w postaci brązowego guza, naramiennika, szpili, naszyjnika i siekierki. Ciągłość istnienia potwierdzają ślady osady wczesnośredniowicznej z VIII wieku odkryte w wyniku prac badawczych. Pierwsze jednak wzmianki o wsi w dokumentach dotyczą okresu XIV wieku.

My jedziemy w kierunku centrum wsi, mijamy po lewo pomnik w kształcie piastowskiego orła poświęcony pamięci żołnierzy II Armii Wojska Polskiego, których wielu się tu osiedliło. Dojeżdżamy do otoczonego grupą drzew kościoła (6,9 km) z 1829 roku o barokowym wystroju wnętrza. Pastorem był tu do 1941 roku Felix Hobus nazywany „Schliemannem Doliny Warty”. Wielki pasjonat archeologii w wyniku wieloletnich prac badawczych odkrył na polach Deszczna i okolic wiele cennych wykopalisk w tym sławną figurkę kultową zwaną „Bożkiem z Deszczna”. Pochowany został przed swym kościołem parafialnym.

Z kościołem związana jest legenda opowiadająca o chłopcu - dzwonniku, któremu zdarzyło się grać niegdyś z duchami w kręgle. W grze tej kręglami były ludzkie czaszki, a trwać ona miała aż do północy. Gdy chłopiec zabrał jedną z kości zjawić się po nią miała do niego sama Śmierć.

Obok kościoła budynek Urzędu Gminnego w Deszcznie. We wsi mieszka znana poetka, pisarka, malarka i rzeźbiarka Stanisława Plewińska. Jest ona autorką wielu tomików poezji poświęconych głównie pięknu otaczającego nas świata. Z Deszcznem związany jest m.in. tomik wierszy „Mój dom wapnem malowany”, „Kłosy”, „Polny Kwiat” i proza „Na swoim”, „Dwie ziemie” i „Tak było”.

Przekraczamy drogę nr 3 i kierując się drogą na Glinik docieramy do przejazdu (7,2 km) kolejowego opodal stacji PKP w Deszcznie. Skręt w prawo w polną drogę wśród pól do pierwszego mostku na kanale Postomskim (Bema) (9,1 km), ponownie w prawo, kolejny mostek. Przy mostku na kanale Deszczańskim (10,4 km) rozpoczyna się asfalt, którym dotrzemy do Karnina (11,7 km) przed późnoklasycystyczny kościół z 1822 roku. Wewnątrz znajduje się późnobarokowa drewniana chrzcielnica. Pierwsze zapiski mówiące o wsi pochodzą z 1252 roku kiedy to należała ona do cystersów z Paradyża. W 1385 roku Karnin zakupiony zostaje przez gorzowskich mieszczan. Obecnie od 1977 roku stanowi administracyjną jego część.

Sprzed kościoła kierujemy się ku przejściu na torach (zachować należy wzmożoną ostrożność) - przekraczamy je i docieramy do drogi.

• W lewo dojedziemy do kąpieliska nad sztucznym zbiornikiem wodnym (dawnym żwirowisku) i pola namiotowego

Kierujemy się prosto drogą ułożoną z płyt wśród alei topolowej porastającej jej skraj aż do rozwidlenia (13,5 km) gdzie skręcamy i wzdłuż trakcji kolei docieramy do skrzyżowania w Łagodzinie (14,1 km). Tu przekraczamy tory i kierujemy się drogą asfaltową w lewo do krzyża stalowego na kamiennej podstawie.

Jedziemy dalej prosto. Asfalt kończy się (14,7 km) i drogą leśną docieramy do toru żużlowego gdzie czasami spotkać można młodych adeptów sportu żużlowego trenujących pod okiem dawnego mistrza polski Bogusława Nowaka. Zaraz za torem zadaszona stanica rowerowa ( 15,7 km) z ławami, stołami i miejscem na ognisko. Kontynuując jazdę napotykamy asfalt (16,0 km) w Ulimiu, którym docieramy do ceglanego neogotyckiego kościoła (16,9 km) z wieżą z 1876 roku ozdobionego pseudowieżyczkami w narożnikach. Za kościołem skręcamy w prawo i przez mostek na kanale Deszczańskim (17,1km) kierując się drogą polną w stronę Niwicy docieramy do wału przy grupie dębów gdzie napotykamy (18,9 km) zielony szlak rowerowy nr 3.

Szlak nr 11 b. Santok (przeprawa promowa) - rezerwat „Santockie Zakole” - wał w Borku (połączenie ze szlakiem zielonym nr 3). Długość 3 km .

Krótki szlak łącznikowy w kolorze czarnym przebiegający krawędzią cennego rezerwatu przyrody będącego ostoją ptaków.

Szlak rozpoczyna się na wale przeciwpowodziowym koryta rzeki Warty pomiędzy Borkiem i Ciecierzycami na skrzyżowaniu dróg, na 13,8 km przebiegu zielonego szlaku rowerowego nr 3. Zjeżdżamy w kierunku północnym drogą wśród łąk z widocznymi zabudowaniami Santoka na wprost.

Po prawo rezerwat ornitologiczno-florystyczny „Santockie Zakole” o ponad 240 ha powierzchni powołany w celu ochrony ptaków wodnych wśród, których aż 121 gatunków ma tu swoje miejsca lęgowe. Spotkać i usłyszeć można tu min. żurawia, gęgawę, kulika wielkiego oraz rybitwy białoskrzydłe i białowąse. Krajobraz zdominowały łąki wraz z grupami starego dębowego drzewostanu spośród, którego aż 220 drzew spełnia normy kwalifikujące je do miana pomnika przyrody.

Docieramy do przeprawy promowej (czynna maj-wrzesień 8.oo - do zmroku) na Warcie gdzie szlak się kończy. Znajduje się tu zagospodarowane miejsce wypoczynku z ławami i miejscem na ognisko. Opodal rezerwat archeologiczny na terenie grodziska średniowiecznego położonego w pierwotnych widłach Warty i Noteci. Wyniki prac badawczych można poznać w Muzeum Grodu Santok czynnym codziennie w godzinach 10.oo-18.oo.