Ulim

Sołtys wsi Ulim:

Jolanta Bońkowska 
Ulim, ul. Kobaltowa 1
tel. 663 766 510
marcela32@op.pl

 

Skład Rady Sołeckiej:

Agnieszka Grzelak
Renata Wrońska
Monika Głuchy

 

Strona internetowa:

http://www.ulim24.pl
http://www.facebook.com/ulimpl?fref=ts

 

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI:

Niemiecka nazwa Eulam – wieś leżąca na południe od Gorzowa, w pobliżu granicy miasta. Ślady osadnictwa sięgają neolitu (4500 r.-1800 r. p.n.e.).
Na północ od wsi w 1956 r. zbadano trzy stanowiska zawierające liczne narzędzia mikrolityczne z krzemienia.

Z III okresu brązu (przed 1000 r. p.n.e.) pochodzi cmentarzysko kultury łużyckiej. Znalezisko pierwszych, pięknie zdobionych urn, brązowych szpil i krzemiennego noża odnotowano w 1901 r. Trzy dalsze urny trafiły do gorzowskiego muzeum w 1906 r.

W 1972 r. badana była w Ulimiu osada ludności kultury łużyckiej z V okresu epoki brązu do starszego okresu rzymskiego (900 r. p.n.e. – 500 r. n.e.). Odkryto wówczas 32 jamy (w tym 3 paleniska) oraz piec hutniczy (w pobliżu wsi występuje ruda darniowa).

Do XIV wieku wieś leżała w granicach Królestwa Polskiego. W I ćwierćwieczu XIV wieku przyłączona do Brandenburgii, z czym Polska nie chciała się pogodzić przez 3 stulecia.

Do połowy XIII wieku wieś leżała zapewne w granicach kasztelanii santockiej. Po 1260 r. pd. część kasztelanii została prawdopodobnie podporządkowana kasztelanii międzyrzeckiej. Jej przejściowy władca, margrabia Jan, nadając 26.061316 r. międzyrzecki okręg zamkowy Arnoldowi de Uchtenhagen, wyłączył z niego m.in. wieś Ulim.

Jednakże w księdze ziemskiej z 1337 r. granice Nowej Marchii sięgają jeszcze Warty, zaś na początku XV wieku istniała nadal świadomość, iż mieszkańcy Ulimia płacili daniny na rzecz starostów międzyrzeckich.

W 1402 r. wieś była już w Nowej Marchii, skoro to Krzyżacy, byli później stroną w procesach granicznych. Po raz pierwszy nazwa wsi Ulym odnotowana została w dokumencie z 26.06.1316 r.

W 1416 r. odnotowano nazwę wsi z przymiotnikiem „Hohen” (wysoki), co może sugerować iż istniały dwie wsie, lub jedna ze względów własnościowych dzieliła się na „górną, wysoką” oraz „dolną, niską”.

E. Mucke rekonstruuje nazwę wsi jako Ułam wzgl. Ułom, kojarząc z polskim czasownikiem „ułamać”. Nazwa miałaby więc oznaczać „miejsce wyłamane, wydarte błotom”, wszak wieś leży na Błotach Warciańskich”. O.Kaplick wprost twierdzi, iż nazwa wsi oznacza „mokradło”, „osiedle na mokradłach”. Niektórzy niemieccy historycy wyprowadzają nazwę wsi od nazwy „ul”, co znajduje niejako umocowanie w pszczelarskich tradycjach wsi.

Byłaby to więc nazwa nie topograficzna, lecz kulturowa. Nie można jednak wykluczyć charakteru dzierżawczego, od nazwy osobowej Ula.
Ulim zawsze był niewielką wsią rybacką. Już w XIV wieku mieszkańcy trudnili się rybołówstwem. Wolne rybołówstwo było też przywilejem sołtysów.

W 1714 r. Ulim wręcz nazwano wsią rybacką. Ilość rybaków wahała się od 25 na początku XVII wieku do 10 na przełomie XVII/XIX wieku. Połowy odbywały się na Warcie, którą trzeba było dzielić z innymi wioskami.

Z powodu sporu o łowiska w 1390 r. wydzielono strefy połowu rybaków z Ulimia i Wieprzyc. Podziały ustalone w średniowieczu obowiązywały w ogólnych zarysach aż do 1945 r.

W 1566 r. rybacy z Ulimia zobowiązani zostali do sprzedaży swych ryb wyłącznie na targu w Gorzowie. Jak każda z nadwarciańskich wiosek miejskich, Ulim trzy razy w roku składał jako daninę, tzw. Schenkelfisch (danina rybna, chyba, że chodzi o rybę długą na łokieć): w dniu św. Walpurgii (30.04/1.05), św. Bartłomieja (24.08) i św. Marcina (11.11). W późniejszych latach zmieniono to na opłatę w wysokości 4 guldenów brandenburskich, które zbierano jesienią podczas objazdu posiadłości miejskich.

W 1718 r. mieszkańcy żyli głównie z rybołówstwa i wycinania trzciny. Do znacznych rozmiarów urosło tu w średniowieczu pszczelarstwo (bartnictwo).

Pasieka w Ulimiu wspomniana została już w 1363 r. przy okazji sprzedaży wsi przez Jagowów. Bartnictwo stało się następnie przywilejem sołtysów.

W 1778 r. pasieki były dzierżawione przez mieszkańców wsi. Wieś zawsze znajdowała się z dala od ważniejszych szlaków. Z miastem łączyła grobla. Gdy w 1579 r. woda wyrządziła groblom wielkie szkody, miasto ugodziło się z mieszkańcami Ulimia w ten sposób, iż Rada wzięła na siebie odbudowę grobli, za co wieś każdego roku miała płacić po 3 srebrne grosze. Na mapie z 1720 r. grobla z Gorzowa na południe przechodziła na wschód od wsi.

Do reformacji wieś znajdowała się na obszarze diecezji poznańskiej. 21.06.1372 r. władze Gorzowa zwróciły się do biskupa, by wieś Ulim uwolnił od związków z kościołem w Karninie i na trwałe przyłączył do kościoła św. Jerzego w pobliżu Gorzowa za mostem. Najprawdopodobniej tak się stało, gdyż ze strony klasztoru w Paradyżu, do którego Karnin wówczas należał, nie było żadnych przeszkód. Proponowano też, by zakonnikom pozostawić prawo chrztu dzieci i słuchania spowiedzi w wyjątkowych przypadkach.

W latach 1406-08 wieś była przedmiotem sporu o dziesięciny. Parafia św. Jerzego została zniesiona w 1506 r. Jaka była dalsza przynależność parafialna wsi nie wiemy.

Po reformacji kościół w Ulimiu należał do parafii protestanckiej w Deszcznie. W 1796 r. erygowana została własna parafia. Katolicy należeli przed 1945 r. do parafii w Gorzowie. Działania wojenne ominęły Ulim. Pierwszy rosyjski patrol przybył na początku lutego 1945 r. w kilka dni po przejściu frontu.

Do maja 1945 r. na plebanii stacjonował rosyjski oddział aprowizacyjny. Rosjanie spędzili do wsi wszystkie krowy z okolic, które karmili przy pomocy niemieckich kobiet. Aktualnie w Ulimiu zamieszkuje 530 osób, powierzchnia wsi wynosi 524 ha. Obecnie Ulim jest wsią sołecką w gminie Deszczno.